مهدی ایوانف

روسی‌خان

 

ایوانف ملقب به روسی‌خان (مهر ۱۲۵۴-اسفند ۱۳۴۶) یکی از تکنیسین‌های عکاس‌خانه عبداله‌ میرزای قاجار بود که در تهران عکاس‌خانه و یکی از اولین سالن‌های نمایش فیلم را دایر کرده ‌است. روسی‌خان یکی از نخستین کسانی بود که به رواج هنر سینما در ایران پرداخت و گمان می رود که باید او را از مهمترین شخصیت هایی دانست که در این امر تاثیر گذار بوده است. از او به عنوان دومین فیلمبردار پس از میرزا ابراهیم خان روسی خان در سال ۱۳۲۶ق به روسیه رفت و در ادسا با شرکتی به نام بومر قرارداد بست که شیشه و کاغذ و مقوای عکاسی برایش بفرستند. در فروردین ۱۲۸۶ روسی خان عکاسخانه خود را افتتاح کرد و به همین منظور اعلانی مبنی بر گشایش عکاسخانه مستقل خود به چاپ رسانید که متن آن به این شکل بود که:

  

 « سرکار روسی خان عکاس معروف بتازگی در اوایل خیابان علاءالدوله (روبروی خانه امیر نظام) عکاسخانه بطرز فرنگستان دائر کرده و اقسام عکسهای ممتاز اعلا در آنجا گرفته می‌شود.»

روسی خان در ۱۲۹۱ به فرانسه مهاجرت کرد و به خدمت همسر محمد علی شاه در آمد و تا زمان مرگش، در خدمت خاندان قاجار در سن کلو (حومه پاریس) بود. او در بیست و هشتم اسفند ۱۳۴۶ درگذشت. بسیاری از عکسهای رجال دوره مشروطیت کار روسی خان است.

کتاب در فاصله دو عکاس اثر استاد سهراب نعیمی، مدرس علوم عکاسی در دانشگاه به رویدادهای مهم عکاسی در ایران می پردازد که در آن زندگینامه ایوانف ملقب به روسی‌خان نیز به نوشتار درآمده است. این کتاب یکی از منابع مهمی است که پژوهشگران این موضوع را به خود فرا می خواند.