دوران پس از تثبیت (۱۳۳۱ تا ۱۳۴۷)

دوران پس از تثبیت (۱۳۳۱ تا ۱۳۴۷)

 

در سال ۱۳۳۰ سینماى ایران شش تولید داشت. 'کمرشکن' نخستین فیلم سال ۳۰ بود. این فیلم ساختهٔ ابراهیم مرادى است که در سینما مایاک نمایش یافت.

'مستى عشق' ساختهٔ دکتر کوشان با بکارگیرى امکانات تکنیکى و نیروهاى تازه موقعیت خود را دوباره تثبیت کرد و موفقیت حاصل کرد. وى براى این فیلم شمارهٔ اول بولتن 'عالم هنر' را در شهریور ۱۳۳۰ پنج روز پیش از نمایش فیلم منتشر کرد و صفحاتى را به این فیلم اختصاص داد.

'شکار خانگی' دومین فیلم ۱۶ میلیمترى و سومین تولید ۱۳۳۰ بود که به کارگردانى على دریابیگى و تهیه‌کنندگى محسن بدیع ساخته شد. ناصر ملک‌مطیعى نقش کوچکى در آن ایفا کرد. استقبال از این فیلم متوسط بود.

'دستکش سفید' حاصل کار پرویز خطیبى چهارمین فیلم سال بود و موفقیت بى‌سابقه‌اى داشت. استودیو البرز بخاطر این موفقیت دست به توسعه زد و نشریه‌اى بنام 'عالم سینما' را منتشر کرد که در فروردین ۱۳۳۱ چاپ شد.

فیلم بعدى پریچهر بود که موفقیتى نداشت و 'استودیو تهران فیلم' که بخاطر تهیه این فیلم تأسیس شده بود، با شکست روبرو شد و به تعطیلى انجامید.

آخرین فیلم سال ۱۳۳۰ 'خواب‌هاى طلایی' بود که به همت برادران رشیدیان ساخته شد. آنها 'استودیو مدائن' را بوجود آوردند و این فیلم در اسفند ماه در سینماهاى رکس و هما به نمایش درآمد.

سینماى ایران در فاصلهٔ ۱۳۳۱ تا ۱۳۴۷، ۴۹۵ فیلم عرضه کرد. در ۱۳۳۱ هفت فیلم عرضه شد. نخستین فیلم 'مادر' بود که توسط پارس فیلم ساخته شد و دلکش در این فیلم براى دومین بار ظاهر شد. کارگردان فیلم دکتر کوشان بود فیلم با رعایت کلیهٔ موازین اقتصادى ساخته شدو در کل فروش خوبى داشت.

'عمر دوباره' نخستین فیلم پرویز خطیبى تولید ۱۳۳۱ است که دومین محصول استودیو البرز است و موفق نمى‌شود.

'زنده باد خاله' محصول استودیو البرز و خطیبى در سینما البرز به نمایش درآمد و از نظر مادى و نیز هنرى یک شکست کامل بود.

'دزد عشق' محصول پارس فیلم با بازى مجید محسنی، یک کمدى موزیکال بود که در آبان ۱۳۳۱ به نمایش درآمد و استقبال مناسبى از آن صورت گرفت.

'ولگرد' فیلم بعدى است که در آذرماه روى پرده رفت و رکورد فروش را به دست آورد. و توانست نظر مساعد مطبوعات و دست‌اندرکاران را نیز بعنوان کامل‌ترین فلیم تا آن زمان بدست آورد. کارگردان و نویسندهٔ 'ولگرد' مهدى رئیس فیروز بود. این فیلم باعث شهرت ناصر ملک‌مطیعى شد. فیلم‌بردار، تهیه‌کننده و مدیر فنى فیلم، مهندس محسن بدیع بود این فیلم نخستین بار تحسین نویسندگان مطبوعات را برانگیخت و آنان در این خصوص اتفاق‌نظر داشتند.

همزمان با 'ولگرد' دو فلیم یاغى و حاکم یکروزه به نمایش در مى‌آیند که موفق نیستند ولى ضررى را نیز متحمل نمى‌شوند.

یاغى اولین حضور بشارتیان در سینماى ایران بود.

در ابتداى سال ۱۳۳۲، سه فیلم بطور همزمان به نمایش درآمد: 'افسونگر' ، 'گلنسا' و 'جدال با شیطان' ؛ و چند مرکز فیلم‌سازى مثل دیانا فیلم، عصر طلائی، عمر‌خیام، شرق، ایران‌نو، جهان فیلم اعلام موجودیت کردند.

در تولیدات سینماى ایران در سال ۱۳۳۲، فیلم 'یک نگاه' موردى استثنایى و رکوردار است که نمایش آن در سانس دوم اولین روز متوقف شد.

'اشتباه' فیلم پنجم سال ۳۲، در فروردین روى پرده رفت و موفق نبود.

'گرداب' با بازى ملک‌مطیعی، نخستین فیلمى بود که به اجبار از پشت صحنهٔ آن گزارش تهیه شد و دلیل آن خالى ماندن فیلم خام در پایان فیلم بود. این فیلم نیز موفق نبود.

'چهرهٔ آشنا' با 'مشهدى عباد' (نخستین تولید استودیو عصر طلایی)؛ 'گناهکار' (استودیو البرز)؛ 'میهن‌پرست' (ایرج فره‌وشی، مظفر میزانى و نقشینه)؛ 'مریم' فیلم‌هاى دیگر بهار ۱۳۳۲ بودند. در تابستان ۳۲، اتفاقات سیاسى از جمله کودتا و سقوط دکتر مصدق اتفاق افتاد و بعد از کودتا نخستین فیلم 'لغزش' ساختهٔ استودیو البرز بود. در مهرماه، دو فیلم 'محکوم بى‌گناه' و 'شبهاى تهران' (کوشان و یاسمی)، تحرکى تازه بین فیلم‌سازان و استودیوها ایجاد کردند. فیلم‌هاى بعدى سال ۳۲ عبارتند از:

'ملانصرالدین' ، 'بازگشت' ، 'یاغی' (بشارتیان)، 'بى‌پناه' ، 'نیمه راه زندگی' (بشارتیان)، 'پیوند زندگی' (ابراهیم مرادی) 'دختر سرراهی' (استودیو کاویان)، 'دختر چوپان' ، 'غفلت' (پارس فیلم)

در سال ۱۳۳۳ عوارض شهردارى براى سینماها ۱۵ درصد افزایش مى‌یابد و اعتراضات شکل مى‌گیرد. استودیوها تولیدات خود را متوقف مى‌کنند. بعد از بى‌نتیجه ماندن اعتراض‌ها تنها اقدام افزایش ۲ ریالى بلیط سینماهاست. ناچار تولیدکنندگان کار خود را از سر مى‌گیرند و در عین حال مبارزات خود علیه شهردارى را ادامه مى‌دهند. سال ۳۳، سال تردید و یأس سینماى ایران است.

فیلم‌هاى سال ۱۳۳۳عبارتند از: 'گمگشته' (حبیب‌الله حکیمیان، صمد صباحی)، 'مراد' (سردار ساگر)، 'دسیسه' (دکتر کوشان، على کسمائی)، 'دخترى از شیراز' (ساموئل خاچیکیان)، 'تقدیر' (ترو آل گیلانی)، 'دستبرد' (آل گیلانی)، 'سرنوشت در را مى‌کوبد' (حسن شیروانی)، 'بر باد رفته' (سرژ آزاریان) ، 'کینه' (پرویز خطیبی)، 'محکوم به ازدواج' (پرویز خطیبی)، 'شب‌هاى معبد' (بشارتیان)، 'نقلعلی' (خطیبی)، 'قیام پیشه‌وری' (خطیبی)، 'آغامحمدخان قاجار' (دکتر کوشان)، 'میلیونر' (امین امینى / عصر طلائی)، 'ماجراى زندگی' (محتشم)، 'شاهین طوس' (کریم فکور / پارس فیلم)، 'عروس دجله' (محمد شب‌پره)

سال ۳۳ به‌دلیل مشکل عوارض سنگین شهردارى که به ۴۰ درصد افزایش یافته بود و نیز به دلیل عدم استقبال تماشاگران و انتقاد سخت نویسندگان سینمایی، سال یأس و نومیدى سینما بود.