سینمای ایران در فاصله ۱۳۵۷-۱۳۴۸(۳)

سینمای ایران در فاصله ۱۳۵۷-۱۳۴۸(۳)

 

در نیمهٔ نخست سال ۵۱ توفیق‌هایى حاصل مى‌شود اما عدم برنامه‌ریزى اقتصادى موجب آشفتگى شده و از ۴۶ فیلم به نمایش درآمده، ۳۰ فیلم با شکست مطلق روبرو مى‌شوند. اما باز هم فیلم‌هایى ساخته مى‌شود و در پایان سال ناامیدى در سینماى ایران آشکار است. در نیمهٔ سال ۵۱، موفقیت چند فیلم کاراته‌ای، هجوم این نوع تولیدات و در نتیجه خطرى جدى براى سینماى ایران در مى‌آورد، و این روند ادامه یافت. اما فعالیت سینماى ایران متوقف نشد. فیلم‌هاى تجارى این سال عبارتند از:

'یک اصفهانى در نیویورک' (شاءالله ناظریان)، 'صمد و سامی' و 'لیلا و لیلی' (پرویز صیاد)، 'مهدى مشکى و شلوارک داغ' (نظام فاطمی)، 'کاکل زری' و 'استوار و پاسبان' و 'مردان خلیج' (نظام فاطمی)، 'رضا هفت‌خط' (حسین ترابی)، 'حسن دینامیت' (مهدى میرصمدزاده)، 'على سورچی' و 'فرار از زندگی' و 'اعجوبه‌ها' و 'قایقرانان' و 'میخک سفید' ساختهٔ رضا صفائی، 'آبشار طلا' (سیامک یاسمی)، 'توبه' (اسماعیل پورسعید)، 'خوشگله' (اسماعیل پورسعید)، 'قدیره' و 'فدایی' (رضا علامه‌زاده)، 'کافر' و 'دشنه' (فریدون گله)، 'صلاح‌الدین ایوبی' و 'سرزمین دلاوران' (حسن ساسان‌پور، محصول شرکت ایران و ترکیه)، 'باشرف‌ها' (قدرت‌الله بزرگی)، 'احمد چوپان' و 'قمار زندگی' و 'نانجیب' (عباس کسائی)، 'جدال در کویر' (داود ملاپور)، 'خانهٔ قمرخانم' (بهمن فرمان‌‌آرا)، 'آخرین نبرد' (صمد صباحی)، 'تپلی' (رضا میرلوحی)، 'خانوادهٔ سرکار غضنفر' (میرلوحی)، 'خاطرخواه' (امیر شروان)، 'عباسه و جعفر برمکی' (شروان)، 'اتل متل توتوله' (ایرج قادری)، 'مرغ تخم طلا' (مهدى رئیس‌فیروز)، 'لج و لجبازی' (مهدى رئیس‌فیروز)، 'مرد اجاره‌ای' و 'مردى در طوفان' (خسرو پرویزی)، 'گذر اکبر' (محمدعلى زرندی)، 'فتنه چکمه‌پوش' و 'جاده' (همایون بهادران)، 'پخمه' (مازیار پرتو)، 'خیلى هم ممنون' (منوچهر نوذری)، 'آشوبگر' (سعید نیوندی)، 'شهر آفتاب' (محمد زرین‌دست)، 'ساحره' (کامران قدکچیان)، 'مطرب' (اسماعیل نورى‌علاء)، 'غریبه' (شاپور قریب)، 'ظفر' (صابررهبر)، 'حکیم‌باشی' (پرویز نوری)، 'بابا نان داد' (امان منطقى - پرفروش‌ترین فیلم سال)، 'آب‌نبات چوبی' (امان منطقی)، 'مرد' (فریدون ژورک)، 'خردجان' (کمال دانش)، 'فتانه' (عباس دستمال‌چی)، 'ساعت فاجعه' (رایموند هواکمیان)، 'جهنم به اضافهٔ من (محمدعلى فردین)' ، 'حسن سیاه' (پرویز اصانلو)، 'سرگروهبان' (سعید مطلبی)، 'عاصی' (مطلبی، شیبانی، ملک‌مطیعی)، 'نواب' (جواد طاهری)، 'همیشه قهرمان' (عزیزالله بهادری)، 'شیرتوشیر' (منصور پورمند)، 'تنها مرد محله' (داود اسماعیلی)، 'پدر که ناخلف افتد' (نخستین فیلم محمد کریم رکنی)، 'شیربهاء' (روبرت اکهارت)، 'تولدت مبارک' (وحدت)، 'اسیر' (تورکرانیان اوغلو، محصول مشترک ایران و ترکیه)، 'تخت‌خواب سه نفره' (کریمی)، 'خانوم خانوما' (فتح‌الله منوچهری)، 'یک میلیونر و دو مفلس' (محمد متوسلانی)، 'مستأجر' (آرمان)، 'ضعیفه' (ناصر رفعت).

در بخش سینماى متفاوت نیز در سال ۵۱ این فیلم‌ها روى پرده رفتند:

فیلم‌هاى 'قلندر' ، 'خواستگار و ستارخان' (على حاتمی)، 'رگبار' (بهرام بیضایی)؛ این فیلم نخستین فیلم بلند بهرام بیضایى است که اولین بار در نخستین جشنواره جهانى فیلم تهران به نمایش در آمد و جایزه ویژه هیئت داوران و جایزهٔ منتقدان بین‌المللى را دریافت کرد، اما مورد استقبال تماشاگران قرار نگرفت.

مسعود کیمیایى پنجمین تجربهٔ خود را با ساخت 'بلوچ' عرضه کرد، که از فیلم‌هاى پرفروش و موفق سال بود، ولى منتقدان توجهى به آن نشان ندادند.

نام‌آورترین فیلم سال ۵۱، 'پستچی' ساختهٔ مهرجویى بود که نظر موافق منتقدان و صاحب‌نظران را جلب کرد و در جشنواره‌ها درخشید و در نمایش عمومى نیز بسیار موفق بود.

ناصر تقوایى در این سال 'صادق‌کرده' را ساخت و با این فیلم در سینماى حرفه‌اى معرفى شد. پیش از این تقوایى 'آرامش در حضور دیگران' را ساخته بود اما هنوز به نمایش در نیامده بود.

'بى‌تا' ساختهٔ هژیر داریوش نیز نظر موافق صاحب‌نظران و منتقدان را موجب گردید. 'صمد و فولادزره دیو' (جلال مقدم) و 'صبح روز چهارم' (کامران شیردل) فیلم‌هاى بعدى این سال بودند.

در بخش سینماى روشنفکرى فیلم 'چشمه' ساختهٔ آربى اوانسیان در این سال به نمایش درآمد.

در سال ۱۳۵۲، در گروه فیلم‌هاى تجارى این عناوین قرار دارند:

'جبار سرجوخهٔ فراری' (امان منطقی)، 'شیخ صالح' (امان منطقی)، 'کاکاسیاه' و 'ناخدا' و 'تیغ آفتاب' (امیر شروان)، پرى‌زاد (سیامک یاسمی)، 'دل خوش مى‌خواد' (یاسمی)، 'معشوقه' (رضا صفایی)، 'جعفر جنى و محبوبه‌اش' (صفائی)، 'قربون زن ایرونی' (صفائی)، 'بیگانه' (صفائی)، 'گى‌ دسته گل به آب داده' (نصرت‌الله وحدت)، 'خوش‌گذران' و 'ناخدا و با‌خدا' (نصرت‌الله وحدت)، 'پاپوش' (اسماعیل پورسعید)، 'مروارید' و 'روسیاه' (اسماعیل پورسعید)، 'فرزند شمشیر' (حسن ساسان‌پور)، 'عیال‌وار' (پرویز نوری)، 'بندری' و 'مکافات' (کامران قدکچیان)، 'خیالاتی' (منوچهر نوذری)، 'کیفر' (عبدالله غیابی)، 'جنوبی' (محمدرضا فاضلی)، 'مغربی' و 'مصطفى‌ لر' و 'مأمور' و 'مادر کراچی' (محمدرضا فاضلی)، 'بدکاران' (قدرت‌الله احسانی)، 'باجناق' (حسین قاسمى‌وند)، 'شلاق' (منوچهر قاسمی)، 'هفت مرد دولاور' (منوچهر قاسمی)، 'گریز از مرگ' (ناصر محمدی)، 'در آخرین لحظه' و 'شرور' (ناصر محمدی)، 'بى‌قرار' و 'بى‌حجاب' (ایرج قادری)، 'آقا مهدى کله‌پز' (منوچهر صادق‌پور)، 'نامحرم' و 'مترس' (عزیزالله بهادری)، 'نعمت نفتی' و 'مردها و نامردها' (عباس کسایی)، 'غریب' (غلامرضا سرکوب)، 'صمد به مدرسه مى‌رود' (پرویز صیاد)، 'حریص' (شکرالله رفیعی)، 'سراب' و 'سالومه' (فریدون ژورک)، 'گداى میلیونر' (محمود کوشان)، 'عروس و مادرشوهر' و 'محبوب بچه‌ها' و 'قصهٔ ماهان' (جواد طاهری)، 'جنگجویان کوچولو' (اسماعیل کوشان)، 'قصهٔ شب' (فردین)، 'طاهر' (قدرت‌الله بزرگی)، 'دشمن' و 'اکبر دیلماج' (خسرو پرویزی)، 'على کنکوری' (مسعود اسداللهی)، 'صخرهٔ سیاه' (مازیار بازیاران)، 'بلندپرواز' (احمد صفائی)، 'شورش' (رضا میرلوحی)، 'گرگ بى‌زار' (مازیار پرتو)، 'کج کلاه‌خان' (صابررهبر)، 'پسرخوانده' (جمشید شیبانی)، 'بوسه بر لب‌هاى خونین' (ساموئل خاچیکیان)، 'تعقیب تا جهنم' (روبرت اکهارت)، 'قربون هرچى خوشگله' (نظام‌فاطمی)، 'غول' (داود اسماعیلی)، 'تنها و گل‌ها' (ابوالقاسم ملکوتی).