سینمای ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی (۲)

سینمای ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی (۲)

 

فیلم‌هاى سال ۱۳۵۸

'اوکى مستر' (پرویز کیمیایی)، 'باغ بلور' (ناصر محمدی)، 'به دادم برس رفیق' (مهدى فخیم‌زاده)، 'براى آزادی' (حسین ترابی)، 'بر فراز آسمان‌ها' (محمدعلى فردین)، 'بن‌بست' (پرویز صیاد)، 'تا آخرین نفس' (کامران قدکچیان)، 'تکیه بر باد' (فریدون ژورک)، 'جنگ اطهر' (محمدعلى نجفی)، 'حکم تیر' (ایرج قادری)، 'حق و ناحق' (عزیزالله رفیعی)، 'خیابانى‌ها' (محمد صفار)، 'روزهاى بى‌خبری' (امیرشروان)، 'زخم خنجر رفیق' (عزیزالله بهادری)، 'زرخرید' (رضا صفایی)، 'ساخت ایران' (امیر نادری)، 'سایهٔ بلندباد' (بهمن‌ فرمان‌آرا)، 'سرخپوست‌ها' (غلامحسین لطفی)، 'سرنوشت‌سازان' (جهانگیر جهانگیری)، 'سقوط ۵۷' (باربد طاهری)، 'شهادت' (لوتر بیکر)، 'صمد به شهر مى‌رود' (پرویز صیاد)، 'عبور از مرز شب' (باقر خسروی)، 'فریاد مجاهد' (مهدى معدنیان)، 'گداى اشراف‌زاده' (عزیزالله بهادری)، 'لیلة‌القدر' (محمدعلى نجفی)، 'مرد خدا' (رضا صفایی)، 'نفس‌گیر' (محمود کوشان).

فیلم‌هاى سال ۱۳۵۹

'آقاى هیروگلیف' (غلام‌على عرفان)، 'امشب اشکى مى‌ریزد' (منوچهر مصیّری)، 'از فریاد تا ترو' (منصور تهرانی)، 'انفجار' (ساموئل خاچیکیان)، 'با عشق مردن' (اکبر صادقی)، 'برادرکشی' (ایرج قادری)، 'پرواز بسوى مینو' (تقى کیوان سلحشور)، 'پرواز در قفس' (حبیب کاوش)، 'تاریخ‌سازان' (هادى صابر)، 'خونبارش' (امیر قویدل)، 'زمزمهٔ محبت' (امیرشروان)، 'زنده‌باد' (خسرو سینایی)، 'سرباز اسلام' (امان منطقی)، 'سند زنده' (اصغر بیچاره)، 'شجاعان ایستاده مى‌میرند' (عباس کسایی)، 'شیطان' (اکبر صادقی)، 'قدغن' (على‌رضا داودنژاد)، 'قدیس' (ناصر محمدی)، 'قیام' (رضا صفایی)، 'گفت هر سه نفرشان' (غلام‌على عرفان)، 'مدرسه‌اى که رفتیم' (داریوش مهرجویی)، 'مسافر شب' (منصور تهرانی)، 'مشت مرد' (حسین قاسمى‌وند).

فیلم‌هاى سال ۱۳۶۰

'آفتاب‌نشین‌ها' (مهدى صباغ‌زاده)، 'اعدامی' (باقر خسروی)، 'برنج خونین' (امیر قویدل)، 'بند' (غلام‌حسین طاهرى‌دوست)، 'پنجمین سوار سرنوشت' (سعید مطلبی)، 'پیکرتراش' (محمدرضا مجد)، 'جاده' (محمدعلى سجادی)، 'جستجو' (امیر نادری)، 'خانهٔ آقاى حق‌دوست' (محمود سمیعی)، 'در محاصره' (اکبر صادقی)، 'دست شیطان' (حسین زندباف)، 'رسول پسرابوالقاسم' (داریوش فرهنگ)، 'طلوع انفجار' (پرویز نوری)، 'عصیانگران' (جهانگیر جهانگیری)، 'فصل خون' (حبیب کاوش)، 'کرکس‌ها مى‌میرند' (جمشید حیدری)، 'مرز' (جمشید حیدری)، 'مریم و مانی' (کبرى سعیدی)، 'موج توفان' (منوچهر احمدی)، 'میراث مى‌جنون' (مهدى فخیم‌زاده)، 'هجرت' (میلاد)، ۱۹۳۶ (حسن قلى‌زاده، محمدرضا بزرگ‌نیا). در این سال نخستین جشنوارهٔ بین‌المللى فجر با شرکت ۱۹ کشور برگزار شد. در این دوره در بخش حرفه‌اى جایزه‌اى به کسى تعلق نگرفت.

فیلم‌هاى سال ۱۳۶۱

'ابراهیم در گلستان' (ایرج امانی)، 'اشباح' (رضا میرلوحی)، 'باران' (کیومرث پوراحمد)، 'برزخى‌ها' (ایرج قادری)، 'تفنگ‌دار' (جمشید حیدری)، 'توجیه' (منوچهر حقانى‌پرست)، 'جاده' (محمدعلى سجادی)، 'جانبازان' (ناصر محمدی)، 'حاجى واشنگتن' (على حاتمی)، 'خط قرمز' (مسعود کیمیایی)، 'دادا' (ایرج قادری)، 'عفریت' (فرشید فلک‌نازی)، 'گرداب' (حسین دوانی)، 'یا زهرا' (جواد شمقدری).

دوره دوم از اوایل دههٔ ۶۰ شروع مى‌شود و تا نیمهٔ دوم این دهه ادامه دارد. در این دوران صاحب نوعى سینماى دولتى هستیم. این دوره از لحاظ کیفى با دورهٔ اول تفاوت چندانى ندارد. فیلم‌سازان تحت نظارت دولتى و تفسیرهاى رسمی، فیلم‌هاى شعارى دربارهٔ ساواک، بى‌عدالتى رژیم پهلوى و باندهاى مواد مخدر، خان‌هاى ستمگر، جنگ و ... مى‌سازند. در این دوره حضور زن احساس نمى‌شود. فرم و تکنیک در این آثار ضعیف است و بازیگران محبوب براى تماشاگران اندکند.

سینماى دولتى ایران در نیمهٔ اول دههٔ ۶۰ نتایج مطلوبى ببار نیاورد و سینما با یک بحران عمومى فرهنگى و اقتصادى مواجه شد و لزوم تدابیرى در سیاست‌گذارى مسؤولان سینمایى کشور الزامى گشت.

در سال ۱۳۶۲، بنیاد سینمایى فارابى بعنوان سازمانى غیردولتى و غیرانتفاعى و تحت نظارت وزارت ارشاد اسلامى تأسیس شد که بعنوان یکى از بازوهاى اجرایى سیاست‌ها و جهت‌گیرى‌هاى فرهنگى - هنرى امور سینمایى کشور را اداره کند.

در ابتداى سال ۱۳۶۲ فعالیت ویدئو کلوپ‌ها از جانب خاتمى ممنوع اعلام شد و در همین سال ورود فیلم خارجى توسط بخش خصوصی، منع شد. عوارض دریافتى شهردارى‌ها از فروش فیلم‌هاى ایرانى کاهش یافت و فرصت براى فروپاشى ساختار قدیمى سینما در ایران فراهم آمد.در این دوره نیروهاى تازه‌اى به درون سینما آمدند که در آینده نقش تعیین‌کننده‌اى را برعهده گرفتند. بخش مهمى از این نیروها از حوزه بودند.

از سال ۱۳۶۳ فیلم‌هاى جنگى بطور مشخص روى موضوع جنگ ایران و عراق تمرکز یافتند و مراکزى چون بنیاد فارابی، حوزهٔ هنرى سازمان تبلیغات اسلامی، مرکز گسترش سینماى تجربى و نیمه‌حرفه‌ای، واحد جنگ شبکه‌هاى سیما و بنیاد مستضعفان، فیلم جنگى تولید کردند.

از فیلم‌هاى شاخص این دوره 'هیولاى درون' (خسرو سینایی، ۱۳۶۳)، 'بازجویى یک جنایت' (محمدعلى سجادی، ۱۳۶۳)، 'نقطه ضعف' (محمدرضا اعلامی، ۱۳۶۳)، 'تاراج' (ایرج قادری، ۱۳۶۳)، 'سناتور' (مهدى صباغ‌زاده، ۱۳۶۳) را مى‌توان نام برد.