cinema in iran

سینمای ایران

تعداد سالن ۵۰۰ (۱۳۹۷)

 سرانه ۰٫۶ به ازای هر ۱۰۰٬۰۰۰ نفر

توزیع‌کنندگان اصلی بنیاد سینمایی فارابی

سازمان توسعه سینمایی سوره

مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی

تعداد پذیرش (۱۳۹۷)

مجموع ۲۸٬۵۳۷٬۴۱۰

 سرانه ۰٫۳۶

فیلم‌های ملی ۲۸٬۵۱۴٬۹۲۱ (۹۹٫۹۲٪)

فروش گیشه (۱۳۹۷)

مجموع ۲۵۰٬۷۷۱٬۹۴۹٬۸۰۰ تومان

فیلم‌های ملی ۲۵۰٬۵۰۸٬۵۸۶٬۸۰۰ تومان (۹۹٫۹۹۹٪)

سینمای ایران عبارتی برای توصیف فیلم‌های سینمایی محصول ایران است. (با فیلمفارسی اشتباه نشود)

پس از انقلاب تعدادی از کارگردانان ایرانی که از ایران خارج شدند، به ساخت فیلم در خارج از کشور مبادرت نمودند. همچنین تعدادی از فیلم‌ها که برای سینمای عامه‌پسند ایران به کار برده شد به «فیلمفارسی» مشهور شدند.

در ایران هر ساله روز ۲۱ شهریور به عنوان روز سینما گرامی داشته می‌شود.

 

Khan Baba Motazedi

خان بابا معتضدى

 خان باباخان معتضدی، متولد ۱۲۷۱ خورشیدی در تبریز، فارغ‌التحصیل رشتهٔ الکترومکانیک از پاریس

خان بابا معتضدی، پس از ابراهیم خان عکاس باشی، دومین مستندساز تاریخ سینمای ایران، محسوب می شود و به عبارت دیگر، نخستین مستندساز و فیلم‌بردار حرفه‌ای سینمای ایران است.

خان‌بابا، سال ۱۲۸۸ در هفده سالگی و در دوران حکومت احمد شاه، به لوزان سوئیس رفت و دو سال بعد عازم پاریس شد در پاریس با کوژلستد گومون فرزند لئون ارنست گومون تهیه‌کننده فیلم و صاحب کارخانه سازنده ابزارهای سینمایی فرانسه آشنا شد.

نخستین سالن عمومی سینما

نخستین سالن عمومی سینما

نخستین سالن عمومی سینما را میرزا ابراهیم‌خان در ماه رمضان سال ۱۳۲۲ در اول خیابان چراغ گاز (امیر کبیر) افتتاح کرد.

نخستین گام برای عمومی‌شدن سینما توسط «میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی» برداشته شد و او در سال ۱۲۷۶ با اجازه «مظفرالدین شاه» بندر انزلی را به قصد سفر تجاری به دور دنیا ترک کرد.

نخستین گام برای عمومی‌شدن سینما توسط «میرزا ابراهیم‌خان صحاف‌باشی» برداشته شد و او در سال ۱۲۷۶ با اجازه «مظفرالدین شاه» بندر انزلی را به قصد سفر تجاری به دور دنیا ترک کرد.

مهدی ایوانف

روسی‌خان

 

ایوانف ملقب به روسی‌خان (مهر ۱۲۵۴-اسفند ۱۳۴۶) یکی از تکنیسین‌های عکاس‌خانه عبداله‌ میرزای قاجار بود که در تهران عکاس‌خانه و یکی از اولین سالن‌های نمایش فیلم را دایر کرده ‌است. روسی‌خان یکی از نخستین کسانی بود که به رواج هنر سینما در ایران پرداخت و گمان می رود که باید او را از مهمترین شخصیت هایی دانست که در این امر تاثیر گذار بوده است. از او به عنوان دومین فیلمبردار پس از میرزا ابراهیم خان روسی خان در سال ۱۳۲۶ق به روسیه رفت و در ادسا با شرکتی به نام بومر قرارداد بست که شیشه و کاغذ و مقوای عکاسی برایش بفرستند. در فروردین ۱۲۸۶ روسی خان عکاسخانه خود را افتتاح کرد و به همین منظور اعلانی مبنی بر گشایش عکاسخانه مستقل خود به چاپ رسانید که متن آن به این شکل بود که:

 

Mirza Ebrahim Khan Sahhafbashi

میرزا ابراهیم خان صحاف باشی

 

وقتی سینما در آمریکا و اروپا ، پنج سال پیش از تهیه ی « سینموفتوگراف » به دستور مظفرالدین شاه و به وسیله ی میرزا ابراهیم خان عکاسباشی ، زاده شد ، یک هنر اجتماعی بود و کوشش می شد که توده ی مردم هر چه بیشتر جلب آن شوند . و به همین جهت ایجاد سالن های ارزان قیمت یا استفاده از چادر برای جذب بیشتر تماشاگر ، یکی از مهمترین هدف ها بود ( مثلاً ژرژ مه لیس فیلم سفر به ماه را زیر چادر نمایش داد .) اما در ایران بر عکس ، سینما ابتدا حالت اشرافی داشت و پادشاه آن را ابتدا در دربار و بعد نزد اشراف و اعیان رواج داد .

 

Film Censorship

CINEMA

iv. Film Censorship

Persian cinema has been subject from its beginnings to official censorship responding to the concerns of the government, religious establishments, professional groups, and even film distributors

 

Documentary Films

CINEMA

iii. Documentary Films

Private documentary cinema (1318-33/1900-15). Be­fore World War I most Persian documentaries were sponsored and viewed only by the Qajar ruling family and the upper classes. They were apparently technically primitive and in a simple narrative format, consisting of footage of news events, topics of current interest, and spectacles, usually filmed in long shot. Although there is little reliable information on this early period, the diary that Moẓaffar-al-Dīn Shah Qājār (1313-24/1896-1907) kept on his first trip to Europe makes it possible to pinpoint with rare accuracy the date of the first nonfiction footage shot by a Persian. The date was 18 August 1900 (21 Rabīʿ II 1318) and the place Ostend, in Belgium; the occasion was Moẓaffar-al-Dīn Shah’s review of a “flower parade,” during which some fifty floats passed by laden with flowers and girls tossing bouquets, which he joyously returned. The cinematographer was Mīrzā Ebrāhīm Khan ʿAkkās-bāšī (1291-1333/1874-1915), the offi­cial court photographer, and the camera he used was a Gaumont that he had purchased on the orders of the shah in Paris a few weeks earlier (Moẓaffar-al-Dīn Shah, p. 160; Omīd, p. 42)

 

Feature Films

CINEMA

ii. Feature Films 

Feature-film production in Persia spans six decades and can be divided into four distinct periods, each reflecting contemporary social, cultural, and political realities.

The pioneering years (1308-15 Š./1930-36). The first Persian feature film, a silent comedy called Ābī o Rābī (1309 Š./1931), was an imitation of a series of Danish comedies entitled Fyrtārnet og Bivognen (The lighthouse and the trailer) that had fared well with Persian audiences (Akrami, 1987, p. 134; see i, above). The film depended for its comic effects largely on a battle of wits—and a play of visual contrasts—between a pair of protagonists, one tall and thin, the other short and squat. It is culturally significant that this first Persian feature was a remake of a foreign film, for it is clear that not only the technology of the new medium but also the related aesthetics and narrative structures were brought in from outside. The director of Ābī o Rābī was the Armenian Āvānes Ūhānīān (Ohanian, also called Oganiants), who thus established the precedent for producing Persian imitations of foreign films

 

Ardases Batmangarian

آرداشس پادماگریان (اردشیر خان)

 

آرداشس خان پادماگریان (وثوق التجار)، در سال ۱۲۴۲ خورشیدی در شهر تبریز به دنیا آمد. وی از ارامنه نامدار این شهر بود و فعالیت گسترده‌ای در زمینه تجارت پارچه داشت. با این وجود آن چیز که نام او را در تاریخ ایران مدرن ماندگار کرد، تبحر و جایگاه او در عرصه تجارت نبود، بلکه نقشی است که وی در بنیان‌گذاری صنعت سینما و سینماداری در کشور ایفا نمود.

 

Filmography

CINEMA

 

v. Filmography

All films discussed in i-iv, above, are listed here by year of release and alphabetically within each year. When the information is available producers are listed after the translated titles. F indicates a feature film, D a documentary; an asterisk indicates that the film was released in serial form. For the sake of simplicity the original Persian forms Fīlm and Ostūdīo in the names of film companies have been anglicized to Film and Studio. National Iranian Radio and Television has been abbrevi­ated as NIRT, Film Industry Development Company of Iran as FIDCI, and Voice and Vision of the Islamic Republic as VVIR