CINEMA in Persia

CINEMA in Persia

History of cinema in Persia

Feature films

Documentary films

Film censorship

Filmography

(Multiple Authors)

History of Cinema in Persia

History of Cinema in Persia

 

The beginnings. On 7 Rabīʿ I 1318/8 June 1900, during his first trip to Europe, Moẓaffar-al-Dīn Shah (1313-24/1896-1907) saw at Contrexeville, France, scenes filmed with the cinématographe, the French motion-picture camera that had been invented only five years earlier (Moẓaffar-al-Dīn Shah, pp. 100-01). The shah ordered his chief photographer, Mīrzā Ebrāhīm ʿAkkās-bāšī, to purchase a Gaumont camera, and footage that he shot at a flower festival in Ostend, Belgium (see iii, below), was probably the first film ever shot by a Persian camera­man (Moẓaffar-al-Dīn Shah, p. 160). Back in Tehran ʿAkkās-bāšī was ordered to film the lions in the royal zoo at Faraḥābād and the Moḥarram processions in Sabzameydān. He also became the first person to screen films at court and in private houses at weddings, births, and circumcisions (Gaffary, EIr. I, p. 719). All these early films are lost

 

نسل اول سینماداران در ایران(۲)

نسل اول سینماداران در ایران(۲)

 

اردشیرخان

اردشیرخان از ارامنهٔ تبریز و تاجر پارچه بود. وى در سفرش به اروپا یک دستگاه نمایش و یک گرامافون با خود به ایران آورد. در سال ۱۲۹۱ سالن خود را در خیابان علاءالدوله به راه انداخت. در سال ۱۲۹۲ این سالن تعطیل شد و سالن تازه‌اى در خیابان لاله‌‌زار افتتاح گردید. در سال ۱۲۹۶ اردشیرخان سالن خورشید یا سینما خورشید را افتتاح کرد، سپس در تابستان ۱۲۹۹ سینماى هواى آزاد را در خیابان امیریه تأسیس نمود. پس از آن باغى را در بین خیابان ارامنه و امیریه اجاره کرد و شروع به نمایش فیلم نمود. اما هر بار به محض به راه انداختن دستگاه برق دچار اختلال مى‌شد و سینما سرانجام بدستور نظمیه تعطیل شد. اردشیرخان پس از این ماجرا، فعالیت‌هاى سینمایى‌اش را رها کرد.

میرزا ابراهیم خان صحاف‌باشی

میرزا ابراهیم خان صحاف‌باشی

 

 

میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشى

نخستین فیلم‌بردار ایرانى میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشى است. او پسر احمد صنیع‌السلطنه عکاس‌‌باشى دربار ناصرالدین‌شاه بود. میرزا ابراهیم‌خان از چهارده سالگى در پاریس به تحصیل عکاسی، گراورسازى و عکاسى روى چینى پرداخت و بعد به همراه پدرش به وطن بازگشت و به خدمت مظفرالدین‌شاه که ولیعهد بود، و در تبریز بسر مى‌برد، در آمد. پس از کشته شدن ناصرالدین‌شاه وى در رکاب مظفرالدین‌شاه به تهران آمد. مظفرالدین‌شاه در آبان ۱۲۷۷، لقب عکاس‌باشى را به وى داد و خواهر همسرش زیورالسلطان طلعت‌السلطنه را به ازدواج او در آورد. میرزا ابراهیم‌خان در سفر نخست مظفرالدین‌شاه در ۱۲۷۶ همراه وى بود و در فرانسه، دستور تهیه دوربین را دریافت کرد و نخستین فیلم را در مراسم جشن گل‌ها از مظفرالدین‌شاه فیلم‌بردارى کرد. سپس همراه شاه به ایران بازگشت.

اردشیرخان

اردشیرخان

 

اردشیرخان

اردشیرخان از ارامنهٔ تبریز و تاجر پارچه بود. وى در سفرش به اروپا یک دستگاه نمایش و یک گرامافون با خود به ایران آورد. در سال ۱۲۹۱ سالن خود را در خیابان علاءالدوله به راه انداخت. در سال ۱۲۹۲ این سالن تعطیل شد و سالن تازه‌اى در خیابان لاله‌‌زار افتتاح گردید. در سال ۱۲۹۶ اردشیرخان سالن خورشید یا سینما خورشید را افتتاح کرد، سپس در تابستان ۱۲۹۹ سینماى هواى آزاد را در خیابان امیریه تأسیس نمود. پس از آن باغى را در بین خیابان ارامنه و امیریه اجاره کرد و شروع به نمایش فیلم نمود. اما هر بار به محض به راه انداختن دستگاه برق دچار اختلال مى‌شد و سینما سرانجام بدستور نظمیه تعطیل شد. اردشیرخان پس از این ماجرا، فعالیت‌هاى سینمایى‌اش را رها کرد.

نسل اوّل سینماداران در ایران

نسل اوّل سینماداران در ایران

 

 

اردشیرخان

نخستین مدرسهٔ سینمایی و فیلمبرداری در ایران

نخستین مدرسهٔ سینمایی و فیلمبرداری در ایران

 

اوانس اوگانیانس' ، مهاجرى ارمنى / روس بود، که پس از اتمام تحصیلاتش در رشتهٔ سینما به ایران آمد. اوگانیاسن با فکر تأسیس مدرسهٔ سینمایى و سپس تولید فیلم را به مرحلهٔ عمل در آورد. پس از درج اعلان براى براى نخستین دورهٔ مدرسه، نتیجه‌اى ببار نیامد و با اعلان‌هاى بعدی، افتتاح مدرسهٔ هنرپیشگى در ۲۰ اردیبهشت ۱۳۰۹ روى داد و سیصد نفر نام‌نویسى کردند. اما این دوره را فقط ۱۲ نفر به‌پایان رسانیدند. سرانجام دورهٔ دوم نیز پس از چاپ اعلان در جراید برگزار شد؛ در دورهٔ دوم دروس مختلفى شامل فیلم‌برداری، بازیگری، ورزش، موسیقی، رقص، ژیمناستیک، تاریخ لباس و ... تدریس مى‌شد.

سینمای ایران قبل از دههٔ سی(۲)

سینمای ایران قبل از دههٔ سی(۲)

 

'بن‌هور' (رامون ناوارو)

'بینوایان' (هارى بور)

'فرار تارزان' (دسیمولر)

'جشن در هالیوود' (لورل و هاردی)

'تزریق خون' (لورل و هاردی)

'نقابدار سیاه' (ژون بولس)

'دراکولا'

'گراند هتل'

'نیزه داربنگال'

'دکتر مورو'

'مقبرهٔ هندی'

'میشل استروگف' و ....

بعد از دهه ۱۳۲۰

بعد از دهه ۱۳۲۰

 

'بن‌هور' (رامون ناوارو)

'بینوایان' (هارى بور)

'فرار تارزان' (دسیمولر)

'جشن در هالیوود' (لورل و هاردی)

'تزریق خون' (لورل و هاردی)

'نقابدار سیاه' (ژون بولس)

'دراکولا'

'گراند هتل'

'نیزه داربنگال'

'دکتر مورو'

'مقبرهٔ هندی'

'میشل استروگف' و ....

فیلم‌های دههٔ ۱۳۱۰

فیلم‌های دههٔ ۱۳۱۰

 

نخستین فیلم بلند صامت ایرانی، 'آبى و رابی' توسط اوگانیاسن جلوى دوربین رفت. در این فیلم محمد ضرابى و غلامعلى سهرابى بازى مى‌کردند. نخستین نمایش عمومى در سینما 'مایاک' برپا شد. هیچ نسخه‌اى از این فیلم در حال حاضر موجود نمى‌باشد. این فیلم بعد از دورهٔ اول مدرسهٔ آرتیستى سینما ساخته شد.